Cialdini Raobert Wywieranie wpływu na ludzi Teoria i praktyka (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
., 1975).Tak wi�c nawet i bez wys�uchania mowy, studenci uwierzyli w zajmowane w niej stanowiska.Prawid�owo�� ta nasuwa do�� niepokoj�c� mo�liwo��, �e osoby bystre, cho� nie maj�ce dobrych argumentów na rzecz w�asnego stanowiska, mog� przekonywa� do niego innych poprzez doprowadzanie do ca�kowitego czy cz�ciowego ocenzurowania swojego komunikatu.Ironia polega na tym, �e dla tego rodzaju osób - na przyk�ad cz�onków drobnych, a ekstremistycznych partii politycznych - skuteczn� strategi� jest nieupublicznienie swoich niepopularnych pogl�dów, lecz sprowokowanie do ich oficjalnego ocenzurowania, a potem upubli-cznienie samego faktu ocenzurowania.By� mo�e autorzy Konstytucji Ameryka�skiej okazali si� bardziej przenikliwymi psychologami spo�ecznymi, ni� by si� wydawa�o, gdy w s�ynnej Pierwszej Poprawce zapewnili naszemu narodowinieograniczon� wolno�� s�owa.Odmawiaj�c ograniczania wolno�ci s�owa, na wet w imi� szlachetnych celów, autorzy Poprawki próbowali by� mo�e zmni malizowa� prawdopodobie�stwo takiego rozwoju wydarze�, w którym jakie;pogl�dy polityczne zdobywa�yby sobie rosn�ce poparcie nie z powodu swe tre�ci, lecz z tej irracjonalnej w gruncie rzeczy przyczyny, �e ich g�oszenie jeszakazane.Ograniczeniom mog� oczywi�cie podlega� nie tylko idee polityczne.Podob ny los spotyka te� materia�y o tre�ci erotycznej.Najbardziej widowiskowyn tego przejawem s� policyjne naj�cia na ksi�garnie i kina "dla doros�ych".Rów nie jednak wa�n� rol� odgrywaj� rodzice i obywatele systematycznie naciska jacy na ocenzurowanie erotycznych tre�ci w przeró�nych wydawnictwach - o( podr�czników wychowania seksualnego i tekstów o higienie do ksi��ek sk�ada j�cych si� na szkolne biblioteki.Po obu stronach tej barykady znale�� mo�ni szlachetno�� intencji, a spór nie jest prosty, bo uwik�ane s� we� liczne spraw;- moralno��, sztuka, prawo rodziców do kontrolowania tego, co dzieje si� v szko�ach, czy wreszcie wolno�� s�owa gwarantowana przez Pierwsz� Poprawk�.Z czysto psychologicznego punktu widzenia warto jednak doradzi� zwolen nikom �cis�ej cenzury, aby zapoznali si� z wynikami bada� nad studentam Uniwersytetu Purdue (Zellinger, Fromkin, Speller i Kohn, 1974).Pokazywani im prasow� reklam� pewnej ksi��ki.W po�owie przypadków ksi��k� reklamo wano jako "wy��cznie dla doros�ych, od 21 roku �ycia", w pozosta�ej po�owi ograniczenia takiego nie przedstawiano.Gdy zapytano potem studentów o id odczucia, wykryto ten sam wzorzec, co przy poprzednio omawianych zakaza�]- ci, którym przedstawiono ograniczenie wiekowe, bardziej chcieli ksi��k przeczyta� i bardziej byli przekonani, �e ksi��ka by im si� spodoba�a.Argumentowa� co prawda mo�na, �e wyniki te odnosi� si� mog� do w�as nie podejmuj�cych �ycie seksualne studentów college'u, ale nie do ucznió\ szkó� �rednich, o których naprawd� idzie w bitwach o cenzur� obyczajowe jednak�e osobi�cie nie jestem sk�onny wierzy� w tak� argumentacj�.Po piei wsze dlatego, �e badania rozwojowe dowodz�, i� sk�onno�� do przeciwstawia ni� si� kontroli doros�ych pojawia si� ju� na samym pocz�tku okresu dorasta ni�.Zjawisko to zauwa�yli zreszt� nie tylko naukowcy - szekspirowscy Rome i Julia maj� 15 i 13 lat.Po drugie, wzorzec reagowania ujawniony u studentów z Purdue dotyczy nie tylko spraw seksu, lecz znale�� go mo�na w przypadk wszelkich ogranicze�, nie mo�na go wi�c przypisa� szczególnej koncetrac studentów na nowo poznawanym seksie.To samo zjawisko obserwowali�my ^ przypadku proszków z fosforanami na Florydzie czy ocenzurowania wolno�l s�owa w Pomocnej Karolinie - zawsze wtedy, kiedy ludziom czego� si� zabrs ni�, zaczynaj� oni tego bardziej po��da� ni� przedtem.* Badanie Heilmana (1976) dowodzi, �e opór psychologiczny mo�e nak�oni� ludzi ( podejmowania takich dzia�a� politycznych, do których nie dosz�oby w innym wypad�e Przypadkowi klienci supermarketu bardziej byli sk�onni podpisywa� przed�o�on� im petyq (nawo�uj�c� do pa�stwowej kontroli cen), kiedy poinformowano ich, �e rozprowadzaniu petyc przeciwstawia� si� urz�dnik pa�stwowego urz�du federalnego.Zwolennicy oficjalnego wykluczenia ze szkó� wszelkich materia�ów o erotycznych tre�ciach przyznaj�, �e ich ostatecznym celem jest os�abienie orientacji spo�ecze�stwa - w szczególno�ci za� m�odzie�y - na sprawy erotyczne.W �wietle omówionych dot�d bada� sformu�owa� mo�na opini�, �e wprowadzanie oficjalnych zakazów nie tylko jest nieskuteczne, ale wr�cz daje efekty odwrotne do zamierzonych.Je�li bowiem wierzy� wynikom przedstawionych bada�, to prawdopodobnym efektem cenzury b�dzie nie spadek, lecz wzrost zainteresowania studentów sprawami seksu.Aczkolwiek wyra�enie oficjalna cenzura kojarzy si� zwykle z tre�ciami politycznymi czy erotycznymi, wskaza� mo�na jeszcze jedn� dosy� cz�st� sytuacj�, w której równie� mówi� mo�na o cenzurze.Nierzadko w procesie przed �aw� przysi�g�ych zdarza si�, �e s�dzia nakazuje wykluczy� jakie� dane dowodowe (np.dlatego, �e zosta�y uzyskane w sposób nielegalny) i nakazuje �awie, aby nie bra�a ich pod uwag� przy formu�owaniu werdyktu.S�dzia mo�e wi�c by� widziany tu jako cenzor stosuj�cy jednak dosy� dziwn� form� cenzury - nie w momencie samego dost�pu do informacji (na to ju� jest za pó�no), lecz w momencie jej u�ywania.Czy takie instrukcje s�dziego s� w ogóle skuteczne? Czy nie mog� one wywo�a� oporu w �awie przysi�g�ych, prowadz�c do tym ch�tniej-szego pos�ugiwania si� zakazanymi dowodami przy formu�owaniu werdyktu?Na te i podobne pytania próbowano odpowiedzie� w zakrojonych na szerok� skal� badaniach wykonanych na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Chicago (Broeder, 1959).Jednym z powodów wysokiej warto�ci tych bada� jest fakt, �e badanymi byli cz�onkowie rzeczywistych �aw przysi�g�ych, którzy ju� w s�dzie zgodzili si� na uczestnictwo w dodatkowym, "eksperymentalnym" procesie zaproponowanym im przez badaczy.W ramach eksperymentu przysi�gli wys�uchiwali nagra� z zako�czonych ju� rozpraw i proszeni byli, aby zachowywali si� tak, jakby to oni mieli w danej sprawie rozstrzyga�.W najbardziej interesuj�cym z punktu widzenia naszych obecnych celów eksperymencie, 30 przysi�g�ych wys�uchiwa�o dowodów w sprawie przeciwko niedba�emu kierowcy, który zrani� kobiet�.Pierwszy wynik nie by� wielkim zaskoczeniem: okaza�o si�, ze zas�dzone odszkodowanie by�o o 4 ty�.dolarów wy�sze, kiedy pozwany by� ubezpieczony (�rednie odszkodawanie - 37 ty�.dolarów), ni� wtedy, kiedy ubezpieczony nie by� (33 ty�.dolarów).Fascynuj�cy okaza� si� natomiast drugi wynik.Kiedy kierowca powiedzia�, �e jest ubezpieczony, s�dzia za� wykluczy� ten dowód i nakaza� przysi�g�ym nie bra� go pod uwag�, nakaz ten da� bumerangowy efekt - suma odszkodowania wzros�a bowiem a� do 46 ty�.dolarów.Kiedy zatem przysi�gli dowiedzieli si�, i� pozwany jest ubezpieczony, podnie�li sum� odszkodowania o 4 ty�.dolarów.Kiedy inna grupa przysi�g�ych dowiedzia�a si� o tym samym, a jeszcze nakazano jej zignorowa� t� informacj�, tym silniej si� m� pos�ugiwali i podnie�li sum� odszkodowania o 13 ty�.Tak wi�c, nawet prawnie i logicznie, w�a�ciwa cenzura stosowana w s�dzie mo�e by� �ród�em powa�nych problemów dla cenzora, bowiem wywo�uje wzrost sk�onno�ci do pos�ugiwania si� zakazan� informacj� (dodatkowe dowody - por.Wolfi Montgomery, 1977).Rozumiej�c wzrost warto�ci informacji wskutek jej zakazania mo�emy zastosowa� zasad� niedost�pno�ci w dziedzinach wykraczaj�cych poza dobramaterialne.Zasada odnosi si� bowiem tak�e do dost�pno�ci przekazów, komunikatów i wiedzy [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

pobieranie @ do ÂściÂągnięcia @ pdf @ download @ ebook

Podobne