Kurcz Ida Pamięć, uczenie się, język (8)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.S� zmienne i dopasowuj�ce sj� do danej sytuacji.Cen� tej zmienno�ci jest konieczno�� korzystania z ograniczonych zasobów STM.Autorów ,interesuje przebieg automatyzacji procesów kontrolnych zachodz�cych w STM, które w wyniku praktyki i nabycia wprawy przestaj� anga�owa� �wiadomy wysi�ek jednostki.Zilustrujemy to na przyk�adzie ich eksperymentów.Osobom badanym eksponowano kolejno na monitorze 20 kart zawieraj�cych litery, a zadaniem badanych by�o wyszukiwanie na tych kartach podanego im uprzednio na ekranie znaku.Je�li karta zawiera�a ów znak, nale�a�o odpowiedzie� "tak", je�li nie, to "nie'.'.Dwa czynniki stanowi�y zmienne niezale�ne.Jeden, zwany zakresem ramy, sprowadza� si� do czterech warunków: karty mog�y zawiera� od jednej do czterech liter, z tym �e na wszystkich 20 kartach danego zestawu znajdowa�a si� jednakowa liczba liter.Drugi czynnik przyjmowa� dwa warianty, zwane warunkiem tej samej kategorii i warunkiem ró�nej kategorii.W pierwszym przypadku poszukiwany element nale�a� do tej samej kategorii co eksponowane na ekranie znaki, tzn.je�li by�a to np.litera, to wszystkie znaki eksponowane na kartach sk�ada�y si� tak�e z liter.Chodzi�o o wskazanie tej karty, na której znajdowa�a si� podana badanemu na ekranie litera; np.J.W warunku ró�nej kategorii znakiem, którego nale�a�o szuka� na kartach, by�a cyfra, np.8, podczas gdy znakami znajduj�cymi si� na kartach by�y litery.Nale�a�o wi�c zidentyfikowa� tylko jedn� kart�, na której w�ród liter wyst�powa�a tak�e cyfra 8.Wszystkie te warunki egzemplifikuje rysunek 24.RamyRys.24.Dwa przykfady kart stosowanych w eksperymentach Shiffrina i Schneidera: (a ) warunek tej samej kategorii, w którym poszukiwanym celem jest litera J, i (b) warunek ró�nej kategorii, w którym poszukiwanym celem jest cyfra 8.(Wed�ug: R.M.Shiffrin i M.Schneider, 1977.)Zmienn� zale�n� w tych eksperymentach by�a poprawno�� odpowiedzi.Okaza�o si�, �e w warunku ró�nej kategorii 95% poprawnych odpowiedzi osi�gali badani przy czasie ekspozycji kart wynosz�cym 80 milisekund, natomiast w warunku tej samej kategorii czas ten dla osi�gni�cia tego samego stopnia poprawno�ci wynosi� a� 400 milisekund.Ponadto zakresramy nie mia� �adnego wp�ywu przy ró�nej kategorii, wp�ywa� za� bardzo istotnie przy tej samej kategorii (tzn.rós� wraz ze wzrostem zakresu ramy).Uzyskane wyniki Shiffrin i Schneider (1977) interpretowali w sposób nast�puj�cy: osoby badane zanim przysz�y na badania mia�y ju� zautomatyzowan� umiej�tno�� odró�niania cyfr od liter (detekcji cyfry z t�a liter) i nie musia�y anga�owa� w to procesów kontrolowanych.Z kolei wyodr�bnienie litery spo�ród innych liter wymaga udzia�u procesów kontrolowanych, porównuje si� ka�d� liter� z karty z podanym wzorcem, dlatego te�, im wi�cej jest liter do porównania (im wi�kszy zakres ramy), tym d�u�szy czas dokonywanych operacji.W innym eksperymencie Shiffrin i Schneider (1977) spróbowali zautomatyzowa� zachowanie si� w sytuacji tej samej kategorii, tzn.identyfikacji litery na tle innych liter.W badaniu tym litera podawana na pocz�tku w celu jej wyszukania w toku prezentacji kolejnych kart nale�a�a zawsze do jednego zbioru (B, C, D, F, G, H, J, K, L), natomiast zbiór liter, spo�ród których nale�a�o j� wyodr�bni�, sk�ada� si� z innych liter (Q, R, S, T, V, W, X, Y, Z).Okaza�o si�, �e po 2100 próbach osoby badane osi�gn�y takie same wyniki, jak w sytuacji ró�nej kategorii, czyli proces tej identyfikacji zosta� tak�e zautomatyzowany.Z tych i innych bada� wynika, �e automatyzacji w wyniku �wiczenia mog� podlega� najrozmaitsze czynno�ci.Ludzie ró�ni� si� mi�dzy sob� typem i zakresem takich umiej�tno�ci.Z punktu widzenia problematyki pami�ci interesuje nas sposób korzystania z pami�ci trwa�ej w obu przypadkach, bezpo�redni przy automatycznej detekcji i poprzez STM (z jej ograniczon� pojemno�ci�) w procesach kontrolowanych.Koncepcja modu�owo�ci te pierwsze procesy wi��e z funkcjonowaniem modu�ów, a te drugie z procesami centralnymi.Pami�� deklaratywna a pami~� proceduralnaW rozdziale pt."Uczenie si�" wyodr�bnili�my takie terminy, jak wiedza deklaratywna i wiedza proceduralna (por.s.140).Ta pierwsza to wiedza typu "�e", to przechowywane w pami�ci ró�ne wiadomo�ci o faktach, zdarzeniach itp.zwykle �atwo werbalizowane, a ta druga, to wiedza typu "jak", ró�ne nasze umiej�tno�ci, a wi�c zakodowane w pami�ci ró�nego rodzaju procedury, strategie wykonywania ró�nych czynno�ci ruchowych i umys�owych, zwykle trudne do zwerbalizowania.Z punktu widzenia dokonanego w poprzednim podrozdziale rozró�nienia na procesy automatyczne i kontrolowane nie ma znaczenia, czy z pami�ci aktywizowane s� wiadomo�ci czy umiej�tno�ci.Aktywizacja jednych i drugich mo�e by� zarówno automatyczna, jak i kontrolowana.Problem pojawia si� w odniesieniu do blokowego modelu pami�ci (rys.21 ), któremu w�a�nie wielu krytyków zarzuca�o statyczny charakter, tzn.nieuwzgl�dnienie w nim aktywnego, dynamicznego charakteru naszej57pami�ci.W literaturze psychologicznej lat siedemdziesi�tych pojawi�a si� bardzo powa�na kontrowersja, zwana kontrowersj� mi�dzy deklaratywizmem a proceduralizmem.Chodzi w niej o sposób kodowania informacji w pami�ci, czyli tworzenia reprezentacji rzeczywisto�ci.Czy kodowane s� wy��cznie fakty, tzn.istnieje w pami�ci jaki� bank danych (psychologowie pos�uguj� si� tu terminologi� zaczerpni�t� z analogii mi�dzy umysiem a komputerem) i ewentualnie niezale�ny od niego system procedur czy te� przede wszystkim kodowane s� procedury i ka�da z nich ma w�asny bank danych? Kontrowersja nie jest dot�d rozstrzygni�ta.W psychologii poznawczej lat siedemdziesi�tych pojawi�o si� wiele modeli reprezentacji umys�owej �wiata, daj�cych wyraz owej kontrowersji [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

pobieranie @ do ÂściÂągnięcia @ pdf @ download @ ebook

Podobne