[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wie, ¿e jest potrzebny m³odej gminie chrzeœcijañskiej, a przecie¿ pragnie „odejœæ i byæ z Chrystusem" (Flp 1,23).Nie pyta: jak? Po prostu œmieræ oznacza dla niego ju¿ teraz „byæ z Chrystusem" i nie szuka ¿adnego wyt³umaczenia.Ów uczony w Piœmie, wielki teolog, jest w tym podobny do nieuczonej matki siedmiu braci mêczenników.Kiedy Antioch IV zarz¹dza³ przeœladowanie wyznawców Niewidzialnego Boga, nie œni³o mu siê nawet, jakie przyniesie ono owoce. CZAS APOKALIPSCO TO JEST APOKALIPSA?„Apokalipsa" to s³owo greckie, z lekka tylko spolszczone.Po grecku apokalypsis oznacza „objawienie", a mówi¹c dok³adniej „ods³oniêcie", ods³oniêcie jakiejœ ukrytej tajemnicy.Sta³o siê ono okreœleniem nowego gatunku literackiego*, który narodzi³ siê w œwiecie biblijnym w trudnych czasach zagro¿enia, walki o wiernoœæ Najwy¿szemu, przeœladowania i mêczeñstwa.W kanonie chrzeœcijañskim s¹ dwie ksiêgi apokalips: jedna to zamykaj¹ca Nowy Testament, a tym samym ca³¹ Bibliê, Apokalipsa œw.Jana (we wspó³czesnych przek³adach polskich na ogó³ nazywana Objawieniem œw.Jana), drug¹ zaœ jest Ksiêga Daniela.Ponadto w Biblii hebrajskiej znajdziemy jeszcze parê tekstów o charakterze apokaliptycznym, jak na przyk³ad 38 i 39 rozdzia³ Ezechiela, ca³¹ drug¹ czêœæ Ksiêgi Zachariasza (Za 9-14), dzie³o nie owego znanego nam ju¿ Zachariasza z koñca VI w.(por.s.43), lecz innego proroka ¿yj¹cego zapewne ju¿ w epoce hellenistycznej, czy rozdzia³y 24-27 z Ksiêgi Izajasza, pochodz¹ce byæ mo¿e z czasów Aleksandra Wielkiego.Równie¿ autorzy Nowego Testamentu nieraz przemawiaj¹ do nas jêzykiem apokalips, przede wszystkim zaœ odnajdujemy ów jêzyk w wielkich mowach Jezusa, w których zapowiada On zburzenie Œwi¹tyni jerozolimskiej i przyjœcie u kresu wieków Syna Cz³owieczego (Mt 24, Mk 13, £k 21).Je¿eli jednak dzisiaj w potocznej rozmowie ktoœ u¿yje s³owa „apokalipsa", nikt (lub prawie nikt) nie pomyœli wówczas o gatun-* Co do znaczenia gatunków literackich dla zrozumienia tekstów biblijnych zob.Rozmowy o Biblii, s.16-17.185 186ku literackim.S³owo to wieje dla nas groz¹, wi¹¿e siê z wyobra¿eniem jakiejœ katastrofy czy zgo³a kataklizmu.Gdy coœ takiego siê dzieje, mówimy wtedy nieraz: to prawdziwa apokalipsa! Wynika to w znacznej mierze z niew³aœciwego zrozumienia owych apokaliptycznych tekstów Ewangelii, jak równie¿ Objawienia œw.Jana.Przyjrzyjmy siê zatem bli¿ej kilku wersetom z 21 rozdzia³u Ewangelii œw.£ukasza, a na pewno pomo¿e to nam nieco lepiej zorientowaæ siê, o co tu naprawdê chodzi.Jezus zapowiada tam swoim uczniom kres, a mo¿e raczej wype³nienie wieków i mówi: „Bêd¹ znaki na s³oñcu, ksiê¿ycu i gwiazdach, a na ziemi trwoga narodów bezradnych wobec szumu morza i jego nawa³nic.Ludzie mdleæ bêd¹ ze strachu i oczekiwania wydarzeñ zagra¿aj¹cych ziemi.Wtedy ujrz¹ Syna Cz³owieczego, nadchodz¹cego w ob³oku, z wielk¹ moc¹ i chwa³¹".Oczekujemy tutaj jakiegoœ wezwania do ucieczki i szukania schronienia przed tym, co nadchodzi, albo przynajmniej do pokuty i op³akiwania w³asnych grzechów.Tymczasem czytamy: „A gdy to siê dziaæ zacznie, nabierzcie ducha i podnieœcie g³owy [!], poniewa¿ zbli¿a siê wasze odkupienie".Potem jeszcze piêkna, króciutka przypowieœæ-porównanie: „Popatrzcie na drzewo figowe i na inne drzewa.Gdy widzicie, ¿e wypuszczaj¹ p¹czki, sami poznajecie, ¿e ju¿ blisko jest lato.Tak i wy, gdy ujrzycie, ¿e to siê dzieje, wiedzcie, ¿e blisko jest królestwo Bo¿e" (£k 21,25-31).W taki sposób nie zapowiada siê przecie¿ kataklizmu! Przyjœcie królestwa porównane jest do przyjœcia lata - w naszym klimacie powiedzielibyœmy zapewne: wiosny.Apokalipsa to wezwanie nie do rozpaczy, ale, wrêcz przeciwnie, do niez³omnej nadziei.Sens w³aœciwy pism nale¿¹cych do tego gatunku literackiego mo¿na by streœciæ s³owami: „nabierzcie ducha i podnieœcie g³owy", bo Bóg na pewno zwyciê¿y!Jest to dobra chwila, aby spróbowaæ okreœliæ ów gatunek literacki, czyli mówi¹c inaczej, spróbowaæ powiedzieæ, co to w³aœciwie jest apokalipsa i o co jej autorom naprawdê chodzi³o.Takich okreœleñ-definicji, mniej lub bardziej trafnych, jest wiele, praktycznie bior¹c tyle, ilu badaczy o tym pisa³o.Jako dzie³o literackie stanowi apokalipsa przede wszystkim opowieœæ o kimœ, kto otrzyma³ objawienie, a otrzyma³ je po to, aby je innym przekazaæ niekiedy w czêœci, niekiedy w ca³oœci.Jest to objawienie tajemnic, znanych a¿ do tej chwili jedynie Bogu, tote¿ tylko On mo¿e je Ods³oniæ.Czyni to czasem Sam, na ogó³ jednak za poœrednictwem iwego anio³a.Objawienie dotyczy albo nie znanych cz³owiekowi•praw nieba, albo - znacznie czêœciej - dziejów Izraela i ludzkoœci.Wszystko zmierza do koñca tego œwiata, który wszak¿e nie jest nigdy po prostu koñcem, lecz otwiera siê na tajemnicê przysz³oœci l ostatecznego zwyciêstwa Boga.Dwie kanoniczne apokalipsy, Ksiêga Daniela i Objawienie œw.Jana, to jakby dwie wyspy w ca³ym morzu ró¿nych pism, zaliczanych do tego gatunku literackiego, a nigdy do ¿adnego kanonu nie W³¹czonych.Zachowa³y siê nam one tylko czêœciowo, nieraz W przek³adach na rozmaite jêzyki (oprócz greki i ³aciny tak¿e np.W jêzyku etiopskim czy staros³owiañskim.).Do niedawna myœleliœmy, ¿e wszystko zaczê³o siê od Ksiêgi Daniela i ona w³aœnie mia³aby byæ najstarsz¹ z apokalips
[ Pobierz całość w formacie PDF ]