[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Domy wznoszonowzdu wewntrznej stronymurów i by to jedyny przejawplanowej zabudowy.Z upywem czasu wiele domówwyposaono w cysterny do groma-dzenia wody deszczowej.Dronoje w litej skale i wykadano pyt-kami z wapienia, eby woda niewyciekaa.Ze zbiorników wod-nych dronych w skale -jak po-kazay niektóre wykopaliska-wychodziy czasami tunele, byatwiej mona byo z nich czerpawod.Zbiornik z Megiddo pocho-dzi z czasów Izraelitów.Murarze i ciele wykonywalite przedmioty codziennegouytku - kamienne miski, sojena wod, ciarki do krosna,kamienie myskie, drewnianejarzma, pugi, mockarnie, wózkii meble.Szczególne projektyDo szczególnych przedsiwzibudowlanych z czasów biblijnychnale: paac Dawida, fortyfikacjeSalomona, witynia wraz z oko-licznymi budynkami w Jerozoli-mie, paac Achaba w Samar,tunel wodny Ezechiasza w Jero-zolimie, odbudowa Jerozolimy popowrocie z wygnania, wiele bu-dynków Heroda Wielkiego i jegonastpców (witynia, paac He-roda, twierdza Macheront, Hero-dium, Masada i zatoka w Cezarei).Za Poncjusza Piata wybudowanoakwedukt zaopatrujcy Jerozolimw wod.witynia zbudowana w Jerozo-limie przez Salomona bya z pew-noci najbardziej spektakularnymz wczesnych przedsiwzi.Hiram, król Tyru, który by jed-nym ze sprzymierzeców Salomo-na, dostarczy drzew cedrowych.Wysa te wykwalifikowanychrzemielników.W tym momencie,po raz pierwszy, odkd Izraeliciweszli do Kanaanu, pojawiaj sipiknie ciosane i gadzone kamie-nie - mur z kamienia ciosanego.Naroniki s dobrze zczonei zwizane, bloki cile przylega-j bez uycia zaprawy, a kamienieuoone s naprzemiennie dlazwikszenia wytrzymaocikonstrukcji.ciany wityni Salomona mia-y trzy warstwy obrobionychkamieni, zwieczonych cegna warstwie belek cedrowych.Drewno suyo amortyzacjiwstrzsów w przypadku trzsieniaziemi.Dach i drzwi zrobione byyz drewna; podog, ciany i suftwyoono listwami z drewnacedrowego i jodowego, udekoro-wanymi rzebami (patrz: l Krl 6).Fortyfikacje Salomona w mias-tach Chasor, Megiddo i Gezermiay mury miejskie zbudowanewedug wzoru kazamat (dwieciany z biegncymi w poprzekciankami dziaowymi, a prze-strze midzy nimi wypenionakamieniami lub pozostawionana magazyny) oraz bramamimiejskimi z trzema pomieszcze-niami dla stray po obu stronach.Pod wyoon kamieniami podo-g bieg kamienny rynsztok.Tunel Ezechiasza zosta zbu-dowany, by doprowadzi wodze róda Gichon do Jerozolimy.W roku 1880 odnaleziono intere-sujcy zapis, wyryty przez robot-ników, opisujcy przeycia dwóchgrup pracujcych na gbokoci45 metrów, które po przebyciu350 metrowego krtego korytarza,maj si spotka w poowie drogi."Dnia, kiedy koczono przebija-nie tunelu, robotnicy po obu stro-nach uderzyli toporami i znalelisi tu koo siebie.Wtedy dozbiornika popyna woda zeróda."Ze wzgldu na program budo-wlany króla Heroda rzemiosobudowlane byo w czasach.Jezusawysoko cenione.Mówi si, eHerod przygotowa 1000 wozówdo transportu kamienia, któregocz wydobywano z jaskipod samym miastem.Kamienieo wadze od 5 do 10 ton tran-sportowano na miejsce budowy,prawdopodobnie na rolkach.uki i sklepienia wykonywanowedug wzoru rzymskiego.,Jerozolima za czasów Herodabya typowym miastem cesarstwarzymskiego.Wykopaliska odsa-niajce teren ,lerozolimy z I w.po Chr.odkryy due, budowanez przepychem domy.Jest w nichogrzewanie pod podog i kanali-zacja.Po obu stronach wyoonejkamieniami rzymskiej drogi, w le-cej opodal wiosce, stoj kamien-ne wsporniki dla pochodni, którepeniy funkcje ulicznych latar.Domy biedaków nadal byy proste,lecz prawdopodobnie wikszomiaa wicej ni jedno pitro.Wyrób odzieyDo wykonywania odziey su-yy nastpujce materiay: pótnolniane, wena owcza, wosie kozyi skóry zwierzce (zob.Inne za-wody: Wyroby ze.skóry).W Izrae-lu weny uywano dopiero odmomentu, kiedy zaczto j impor-towa, prawdopodobnie po okresieniewoli.Izraelici lubili przyozda-bia swe ubrania jaskrawymi fr-dzlami, lamówkami i chwastami.Zotej nici uywano do haftowa-nia bardzo szczególnych ubra- na przykad szat arcykapanów(Wj 39,3).WenaOwce, po wykpaniu, strzyonona wiosn.Wen prano albo prze-syano folusznikowi do oczysz-czenia z naturalnych olejów.Robito, udeptujc wen rozoon naskale w wodzie.Potem rozkadanoj na socu, by wyscha i zbielaa.W 2 Krl 18,17 czytamy o "PoluFolusznika" znajdujcym si przykanale z wod-jak to czsto by-wao - poza miastem, ze wzglduna zapach.Folusznik obrabia tak-e wieo utkane tkaniny, aby jeskurczy.Czasami by te odpo-wiedzialny za barwienie weny.PótnoW Izraelu len rós tylko napoudniowej, nadbrzenej rów-ninie, koo Jerycha i w Galilei;w czasach nowotestamentowychilo lnu uprawianego w Galileiznacznie wzrosa.Due iloci lnuprodukowali Egipcjanie, a moczcgo w biecej wodzie uzyskiwalibardzo mikkie pótno.Biblianazywa je "najczystszym lnem".Szat z "najczystszego lnu" daro-wa faraon Józefowi, ustanawiajcgo zarzdc (Rdz 41,42).Pótnatego uywano do wytwarzaniaubra i agli.Rachab z Jerychaukrya szpiegów pod odygamilnu rozoonymi na dachu(Joz 2,6).Po ciciu i wysuszeniu lnuusuwano nasiona.Potem razjeszcze moczono go i suszonow piecu.Wókna oddzielanoi len gotowy by do przdzeniai tkania.Pótna z reguy nie far-bowano, cho czasami wplatanowe niebieskie nitki (szatarcykapana z niebieskiego lnuuwaano za bardzo uroczyst- Wj 28,31 ).Zatem jeli w Biblmowa jest o kolorowych stro-jach, s to zazwyczaj strojeweniane.FarbowanieW Rdz 30,32 w stadach Labanaoprócz biaych byy take owcectkowane, pstre i czarne! Wenamoe mie wiele naturalnych kolo-rów, zatem podstawowe barwnikimog da w efekcie rónorodnoodcieni
[ Pobierz całość w formacie PDF ]