[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.¯YCIE POLITYCZNE I ORGANIZACJE SPISKOW W KRÓLESTWIE POLSKIM DO 1830 ROKU¯ycie polityczne iorganizacje spiskowe w Królestwie Polskim do 1830 roku.1.Ograniczanie uprawnieñkonstytucyjnych2.opozycja sejmowa i tajnezwi¹zkiWkrótce po og³oszeniukonstytucji 1815 roku car Aleksander I odsun¹³ od ¿yciapolitycznego ks.Adama Czartoryskiego, w dodatku wczeœniejbezpoœrednio po Kongresie wiedeñskim car obiecywa³Czartoryskim rozszerzenie granic Królestwa Polskiego o ziemieIII zaboru rosyjskiego.Aleksander I nie zamierza³ obietnicydotrzymaæ, st¹d nast¹pi³ rozdŸwiêk z grup¹ Czartoryskich.Wkrótce AleksanderI coraz mniej przestrzega konstytucji, w rz¹dzie praktyczniezasiadali pos³uszni carowi ministrowie.Gen.Józef Zaj¹czekjako namiestnik by³ bardzo ma³o samodzielny, praktycznie ca³¹w³adzê i najwa¿niejsze decyzje zostawiono komisarzowi Miko³ajowiNowosilcowowi.W³aœciwie w³adza w Królestwie znalaz³a siê wrêkach dwóch osób, którzy pe³nili funkcje niekonstytucyjne iby³ to komisarz Nowosilcow, dla którego utworzono taki urz¹dprzy Radzie Ministrów, a drug¹ osob¹ by³ wielki ks.Konstanty, brat cara AleksandraI, który pe³ni³ funkcje naczelnego wodza w Królestwie i naLitwie.Szczególnie wielki ks.Konstanty by³ najbardziejznienawidzony przez Polaków, przez prowadzenie skrajnejdyscypliny w armii, za ró¿ne wybuchy gniewu, publiczne policzkowanie, za stosowanielicznych kar za urojone przewinienia.W dodatku car zwo³ywa³Sejm rzadko i nieregularnie, wreszcie w 1819 roku Aleksander Izawiesi³ wolnoœæ druku i wprowadzi³ ostr¹ cenzurê.W takiej atmosferze w reakcji na postêpowanie cara najpierw ukszta³towa³asiê legalna opozycja sejmowa pod kierunkiem barci Bonawentury iWincentego Niemojowskich, opozycja zosta³a zawi¹zana w 1820roku i stanowi³a j¹ grupa pos³Ã³w okrêgu kaliskiego.Pos³owie doprowadzili do odrzucenia rz¹dowych projektów ustaw.Z kolei AleksanderI w odpowiedzi zarz¹dzi³ areszt domowy Niemojowskich,rozwi¹za³ kaliska radê wojewódzk¹, zniós³ jawnoœæ Sejmui nie zwo³ywa³ go przez nastêpne 5 lat.Legalna opozycja nieprzynios³a sukcesów, wiêc w tych warunkach wzros³a rola tajnych zwi¹zków.Konspiracja bêdzie skupiaædrobn¹ szlachtê, czêœæ mieszczañstwa i inteligencji,wojskowych i studentów.Jednymi z pierwszych by³y organizacjestudenckie, np.w 1815 roku na Uniwersytecie Wileñskim powsta³oTowarzystwo Filomatów i Filaretwów.Za g³Ã³wny cel postanowilisobie samokszta³cenie i szeroko pojêta sprawa narodowa.Organizacja odegra³a niewielk¹ rolê, bo na prze³omie 1822 i1823 zosta³ rozbity.Na Uniwersytecie Warszawskim powsta³apodobna organizacja nazwana Zwi¹zkiem Wolnych Polaków, dzia³a³a w latach1819/20 i za cel postawi³a sobie walkê o szeroko pojêt¹sprawê narodow¹.Wœród wojskowych w 1819 roku pod kierunkiemmaj.Waleriana £ukasiñskiego powsta³o tzw.WolnomulactwoNarodowe, zwi¹zek planowa³ walkê o przestrzeganie konstytucji, o przestrzeganiepostanowieñ Kongresu Wiedeñskiego w sprawie polskiej.Planowa³zjednoczenie, pe³ne uniezale¿nienie ziem polskich, sprawyspo³eczne by³y postawione drugoplanowo, chocia¿ czêœædzia³aczy myœla³a o uw³aszczeniu.W miejsce dawnego zwi¹zku powo³ano now¹organizacje o nazwie Towarzystwo Patriotyczne w 1821 roku.Pocz¹tkowo role kierownicz¹ spe³nia³ £ukasiñski, ale pojego aresztowaniu przywództwo przej¹³ Seweryn Krzy¿anowski.Na czele organizacji sta³ tzw.Komitet Centralny, w którym zasiedli przedstawiciele 3zaborów, a g³Ã³wnym celem mia³a byæ walka o rozszerzeniegranic Królestwa Polskiego.Od 1822 roku Krzy¿anowskinawi¹za³ kontakty z rewolucjonistami rosyjskimi, z tzw.Zwi¹zku Pó³nocnego i Po³udniowego.Zwi¹zek Po³udniowy stal nawet na stanowisku, aby wprzysz³oœci Polska uzyska³a pe³n¹ niepodleg³oœæ.W wynikuwspólnych spotkañ ustalono, ¿e zadaniem Polakówuniemo¿liwienie interwencji wojsk polskich (ks.Konstantego) wrazie wybuchu rewolucji rosyjskiej.W 1825 roku dochodzi do wybuchu powstania dekabrystów wRosji, po kilku godzinach powstanie zosta³o st³umione, represjezwi¹zane z powstaniem objê³y nie tylko dekabrystów, aletak¿e cz³onków Towarzystwa Patriotycznego.Pocz¹tkowoog³oszono w stosunku do towarzystwa 8 wyroków œmierci, jednak pod naciskiem opiniipublicznej wyroki z³agodzono, nie mniej oskar¿eni zostalizes³ani na Syberie.W nastêpstwie tajnych zwi¹zkówkszta³towa³ siê pogl¹d, œwiadomoœæ obywatelsk¹,narodow¹, ¿e odzyskanie niepodleg³oœci bêdzie mog³onast¹piæ tylko w wyniku zamachu stanu.Problematyka spo³ecznaby³a poruszana rzadko, drugorzêdnie.Takie postawy powa¿niezawa¿¹ na przebiegu powstania listopadowego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]