Kurcz Ida Pamięć, uczenie się, język (6)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Sam termin schemat wprowadzony do psychologii przez Selza (1913), a potem stosowany przez Bartletta (1932) i Piageta (1966), omawiamy w rozdziale pt."Uczenie si�") (s.134).W tym miejscu przypomnimy jedynie w punktach charakterystyk� dan� przez Rumelharta (1980).Przypominamy te�, �e takie terminy, jak rama (Minsky, 1975) czy skrypt (Schank i Abelson, 1977) odnosz� si� do tej samej kategorii zjawisk.Wa�n� w�a�ciwo�ci� schematu jest to, �e w porównaniu np.z jednostk� gnostyczn� mo�e on obejmowa� znacznie wi�ksze ca�o�ci, jak np.ró�ne uk�ady przekona� itp.Rumelhart, omawiaj�c t� cech� schematów stwierdzi�, �e schematy reprezentuj� wiedz� z wszelkich jej poziomów, a wi�c od poj�� i znacze� s�ów do ca�ych ideologii.Z cech� t� wi��e si� nast�pna polegaj�ca na tym, �e schematy wbudowane s� jedne w drugie.S�hematy s� "urz�dzeniami" s�u��cymi do rozpoznawania bod�ców, które pozwalaj� na ocen� odpowiednio�ci zastosowanej interpretacji.Z tym okre�leniem schematów wi��e si� bardzo wa�na ich cecha, któr� jest to, �e schematy maj� zmienne.Zmienne te odpowiadaj� tym cz�ciom uk�adu, które nie s� w pe�ni wyznaczone przez struktur� owego uk�adu.S� to cz�ci czy elementy, które zmieniaj� si� z sytuacji na sytuacj�.( kolejna wa�na cecha.W wypadku braku w nap�ywaj�cych informacjach jakiejkolwiek warto�ci dla danej zmiennej schemat potrafi generowa� brakuj�ce warto�ci.Na przyk�ad otrzymujemy informacje o jednopokojowym mieszkaniu z �azienk� i kuchni�, ale bez informacji na temat wielko�ci owych pomieszcze�.Z istniej�cego w naszym umy�le schematu takiego mieszkania wyg�nerujemy, �e uk�ad wielko�ci owych pomieszcze� b�dzie si� kszta�towa� - pokój J kuchnia J �azienka.Jak powiedzieli�my, teorie schematów s� teoriami z innego poziomu ni� teorie wzorców i te ostatnie mo�na nawet traktowa� jako próby pokazania, jak i za pomoc� jakich algorytmów realizowana jest reprezentacja umys�owaschematów.Ze wzgl�du jednak na wspomniane w poprzednim podrozdziale wady teorii wzorców, przyjrzyjmy si� innym próbom szukania takiej reprezentacji.Teorie przetwarzania równoleg�egorozproszonegoPodobnie jak teorie wzorców s� to teorie z poziomu drugiego, czyli poziomu reprezentacji.Powsta�yw latach osiemdziesi�tych, ich wspólna nazwa: teorie przetwarzania równoleg�ego i rozproszonego pochodzi od angielskiego terminu: parallel distributed processing, w skrócie PDP, i skrótem tym b�dziemy si� dalej pos�ugiwa�.Inn� u�ywan� nazw� tych teorii jest jeszcze neokoneksjonizm.G�ównymi ich przedstawicielami s�: James L.McClelland i David E, Rumelhart (1986).Teorie te próbuj� rozwi�za� ca�y szereg kontrowersji, jakie pojawi�y si� w latach siedemdziesi�tych przy tworzeniu modeli przetwarzania informacji przez cz�owieka, takich jak: kierunek przetwarzania wst�puj�cy lub zst�puj�cy, jak seryjno�� czy paralelno�� dokonuj�cych si� operacji.Kontrowersje te omawiamy w rozdziale pt."J�zyk", zastanawiaj�c si� tam nad modelami wiedzy o �wiecie i wiedzy j�zykowej (por.s.213).Chocia� wyros�y z bada� nad sztuczn� inteligencj�, koncepcje PDP maj� by� modelami funkcjonowania umys�u ludzkiego.Nawi�zuj� one do koncepcji uk�adów funkcjonalnych �urii (1966).Koncepcje te, podobnie jak koncepcje wzorców, przyjmuj� istnienie jednostek i ró�nych mi�dzy nimi po��cze� (pobudzeniowych i hamuj�cych).G�ówna idea zawarta w nazwie teorii zak�ada, i� ró�nica mi�dzy mózgiem ludzkim a komputerem polega na tym, �e umys� ludzki, w przeciwie�stwie do seryjnego przetwarzania w komputerze, musi jednocze�nie by� aktywny w ró�nych swoich uk�adach czy modu�ach, tzn.ta sama sytuacja bod�cowa wywo�uje jednocze�nie wielostronn�, rozproszon� aktywno�� w ró�nych miejscach ca�ego uk�adu przetwarzaj�cego, jakim jest umys� ludzki.Ta równoleg�o�� ró�nych uk�adów aktywacji jest podstawowym warunkiem efektywno�ci funkcjonowania umys�u, w którym czas dokonywanych operacji ze wzgl�du na anatomiczno-fizjologiczne ograniczenia (czas przebiegu impulsów nerwowych) jest znacznie wolniejszy (rz�du milisekund) w porównaniu z czasem przetwarzania w komputerze (rz�du nanosekund).Tak krótkie czasy dokonywania si� operacji w komputerze pozwalaj� na stosowanie programów seryjnych, gdy� s� one prostsze, a czas trwania nawet wielu kolejnych operacji i tak jest krótki.Przyjrzyjmy si� g�ównym za�o�eniom koncepcji PDP, tak jak je przedstawiaj� g�ówni jej teoretycy (Rumelhart, Hinton i McClelland, 1986), i nast�pnie wynikaj�cym z tego mechanizmom funkcjonowania pami�ci.Proponowane przez teoretyków PDP modele funkcjonowania umys�u dotycz� ró�nych jego aspektów-od mechanizmów uczenia si� i pami�tania do mechanizmów czytania i percepcji mowy, i opieraj� si� na bardzowyrafinow�nym aparacie formalnym.W naszym tu przedstawieniu z konieczno�ci pominiemy ca�e bogactwo i z�o�ono�� matematycznego uzasadnienia '" owych modeli.G�ówne za�o�enia teorii PbP sprowadzaj� si� do nast�puj�cych stwierdzeri: Ka�dy z paralelnych uk�adów funkcjonalnych (modu�ów) w umy�le stanowi zbiór jednostek, które dla danego uk�adu nale�y ustali�.Zwykle przyjmuje si�, �e tymi jednostkami s�.cechy, litery, wyrazy fub poj�cia, cho� w niektórych modelach PDP jednostkami takimi mog� by� abstrakcyjne elementy, z których dopiero tworz� si� uk�ady maj�ce znaczenie.W samym poj�ciu rozpros�onej reprezentacji le�y za�o�enie, �e chodzi tu o zbiór wzajemnie powi�zanych mikrocech, które stanowi� znacz�cy uk�ad.W ka�dym razie nie zak�ada si� w tych modelach, �e jednostki te �ci�le (jeden do jednego) odpowiadaj� poj�ciom czy innym uk�adom maj�cym znaczenie, jak np.czyni si� to w teorii Kqnorskiego.Jednostki te s� trzech rodzajów (por.rys.35): wej�ciowe, wyj�ciowe i ukryte (lub wewn�trzne).Jednostki ukryteJednostki wej�cioweRys.35.Typy jednostek w modelach PDPJednostki wej�ciowe otrzymuj� informacje ze �róde� zewn�trznych dla danego uk�adu.S� to informacje ze �wiata zewn�trznego lub z innych uk�adów ca�ego systemu przetwarzania informacji.Jednostki wyj�ciowe przesy�aj� informacje poza dany uk�ad, a wi�c albo do systemu motorycznego, albo do innych uk�adów.Jednostki ukryte, które funkcjonuj� tylko wewn�trz danego uk�adu, po�rednicz� mi�dzy jednostkami wej�ciowymi i wyj�ciowymi.94Jednostki wyj�cioweKolejne w koncepcji PDP jest za�o�enie, �e dany uk�ad jednostek pozostaje w jakim� stanie aktywacji, który mo�na ustali� dla danego czasu t.Taki uk�ad aktywacji danego zbioru jednostek decyduje o reprezentacji tego uk�adu w danym momencie.Przetwarzanie informacji polega na zmianach uk�adów aktywacji zachodz�cych w czasie [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

pobieranie @ do ÂściÂągnięcia @ pdf @ download @ ebook

Podobne