[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.By³oby bowiemniedobrze, gdyby dzieci uczy³y siê przesadnie skrywaæ swojeuczucia — zarówno przera¿enia jak i radoœci — których niemog³yby roz³adowaæ w swobodnym zachowaniu siê.Doroœlidomagaj¹c siê opanowywania uczuæ mog¹ nie rozumieæ dziec-ka, jego intencji i wyrz¹dziæ mu krzywdê lub przykroœæ ¿¹da-niem t³umienia niektórych reakcji emocjonalnych.9 — Rozwój uczuæ"m.^.o,,^.^^oS:^:s^^^^^^•^^s^^^^^^^^^P^e Itt^U^0- ^ ^^ pl.an.^"-wynikaJ-¹cych IAllue 1 w ^ole or^ ^ gañ sta^-^si""'"^^^^^^^^'^^^s^?01-^rS^S"^,^to">.p^'^^u do roS^-."»ZP^^l-P^S^^^^—.^^^s^sdzinnego i szkolnego.Sprawia to rozmaite trudnoœci dzieckui jego otoczeniu, które równie¿ nie zawsze rozumie sytuacjêi nie umie tak pokierowaæ wychowankiem, aby je móg³ sku-tecznie przezwyciê¿yæ.Specjalne k³opoty powstaj¹ wtedy,gdy w m³odszy wiek szkolny wchodzi dziecko nie przygoto-wane nale¿ycie przez wczeœniejsze doœwiadczenia.Taka ogólna sytuacja dzieci wkraczaj¹cych w nowy okresrozwojowy zawiera ró¿norodne Ÿród³a uczuæ, powoduje, ¿ewychowankowie rozmaicie reaguj¹ emocjonalnie zarówno natrudnoœci, jakie siê pojawiaj¹, jak i na nowe sukcesy i osi¹g-niêcia w dzia³aniach, w których po raz pierwszy bior¹ udzia³.Jak w innych okresach, tak i w omawianym obecnie zdarzaj¹siê przypadki nieprzystosowania emocjonalnego.S¹ one albojednym z rezultatów dezorganizacji dzia³ania w nowych wa-runkach, albo — pojawiwszy siê wczeœniej, np.w wieku przed-szkolnym — utrzymuj¹ siê nadal.Aktywnoœæ dziecka rozwija siê teraz g³Ã³wnie w trzech pod-stawowych œrodowiskach: rodzinie, szkole1 i œrodowiskukole¿eñskim, które tworzy siê poza szko³¹ i w obrêbie jej we-wnêtrznego, zbiorowego ¿ycia.Rodzina stanowi nadal najbli¿sze otoczenie dziecka; mie-œci w sobie liczne Ÿród³a uczuæ.Wymieniæ nale¿y wœród nichna pierwszym miejscu indywidualne interakcje kontynuo-wane lub kszta³tuj¹ce siê teraz odmiennie ni¿ to by³o do-tychczas — z rodzicami, z rodzeñstwem czy te¿ z innymijeszcze domownikami.Stosunki te uk³adaj¹ siê, je¿eli chodzio charakter prze¿yæ emocjonalnych, w skali, której biegu-ny stanowi wiêŸ i niechêæ.Osoby, z jakimi dziecko wspó³dzia³a lub od których siê od-dala w ¿yciu rodzinnym, s¹ œciœle zwi¹zane z okreœlonym te-1 O wp³ywie rodziny i szko³y na rozwój dziecka pisz¹ szerzej autorzytomów 3, 7 i 10 „Biblioteki Psychologicznej".9*131renem, stanowi¹cym w œwiadomoœci ka¿dego dziecka wa¿relement pojêcia rodziny, mianowicie z domem, z zajmowanyiprzez ni¹ ,, lokalem".Warunki mieszkaniowe, przestronno;lub ciasnota, i wynikaj¹ce st¹d wygody lub niewygody ni