Henryk Sienkiewicz Ogniem i mieczem

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Z oczu okolonych czerwon� obwódk� strzela�o mu ju� zniecierpliwienie, �e komisarze nie przybywali z darami do�� rych�o, a z nozdrzy wychodzi�y na mrozie dwa k��by pary jak dwa s�upy dymu z nozdrzy Lucypera - i w tej mgle w�asnych p�uc siedzia� ca�y purpurowy, pos�pny, dumny, obok pos�ów, w�ród pu�kowników, maj�c naokó� morze czerni.A� wreszcie pokaza� si� orszak komisarski.Na czele szli dobosze bij�cy w kot�y oraz tr�bacze z tr�bami przy ustach i wyd�tymi policzkami, b�bni�c i wydobywaj�c z mosi�dzu d�ugie �a�osne g�osy, jakoby na pogrzebie s�awy i godno�ci Rzeczypospolitej.Za ow� kapel� niós� �owczy Krzetowski bu�aw� na aksamitnej poduszce, Kulczy�ski, skarbnik kijowski, czerwon� chor�giew z or�em i napisem - a dalej Kisiel szed� samotnie, wysoki, szczup�y, z bia�� brod�, sp�ywaj�c� na piersi, z cierpieniem w arystokratycznej twarzy i bólem bezdennym w duszy.O kilka kroków za wojewod� wlok�a si� reszta komisarzy, a orszak zamyka�a dragonia Bryszowskiego pod Skrzetuskim.Kisiel szed� wolno, bo oto w tej chwili ujrza� jasno, �e spoza podartego �achmana uk�adów, spod pozorów ofiarowania �aski królewskiej i przebaczenia, inna, naga, ohydna prawda wygl�da, któr� �lepi nawet ujrz�, g�usi us�ysz�, bo krzyczy: "Nie idziesz ty, Kisielu, �aski ofiarowa�, ty idziesz o ni� prosi�; ty idziesz j� kupi� za t� bu�aw� i chor�giew, a idziesz pieszo do nóg tego ch�opskiego wodza w imieniu ca�ej Rzeczypospolitej, ty, senator i wojewoda." Wi�c rozdziera�a si� dusza w panu z Brusi�owa i czu� si� tak lichym jak robak i tak niskim jak proch, a w uszach hucza�y mu s�owa Jeremiego: "Lepiej nam nie �y� ni� �y� w niewoli u ch�opstwa i poga�stwa." Czym�e on, Kisiel, by� w porównaniu z tym kniaziem z �ubniów, który nie inaczej ukazywa� si� rebelii, jeno jak Jowisz ze zmarszczon� brwi�, w�ród zapachu siarki, p�omieni wojny i dymów prochu? Czym�e on by�? Pod ci�arem tych my�li z�ama�o si� serce wojewody, u�miech odlecia� na zawsze z jego twarzy, rado�� na wieki z jego serca i czu�, �e wola�by stokro� umrze� ni� krok jeszcze jeden post�pi�; ale szed�, bo pcha�a go naprzód ca�a jego przesz�o��, wszystkie prace, usi�owania, ca�a nieub�agana logika jego poprzednich czynów.Chmielnicki czeka� na niego, wsparty pod boki, z wyd�tymi usty i namarszczon� brwi�.Orszak zbli�y� si� na koniec Kisiel, wysun�wszy si� naprzód, post�pi� kilka kroków a� do podniesienia.Dobosze przestali b�bni�, tr�bacze tr�bi� - i nasta�a wielka cisza w t�umach, jeno powiew mro�ny �opota� czerwon� chor�giew niesion� przez pana Kulczy�skiego.Nagle cisz� t� przerwa� g�os jaki� krótki, dono�ny a rozkazuj�cy, który zabrzmia� z niewypowiedzian� si�� desperacji, nie licz�cej si� z niczym i z nikim:- Dragonia w ty�! za mn�!By� to g�os pana Skrzetuskiego.Wszystkie g�owy zwróci�y si� w jego stron�.Sam Chmielnicki podniós� si� nieco na siedzeniu, aby zobaczy�, co si� dzieje; komisarzom krew uciek�a twarzy.Skrzetuski sta� na koniu wyprostowany, blady, z iskrz�cymi oczyma i go�� szabl� w r�ku i na wpó� zwrócony ku dragonom powtórzy� raz jeszcze grzmi�cy rozkaz:- Za mn�!.W�ród ciszy kopyta ko�skie zako�ata�y po umiecionej grudzie ulicznej.Wy�wiczeni dragoni zwrócili na miejscu konie, porucznik stan�� na ich czele, da� znak mieczem i ca�y oddzia� ruszy� z wolna na powrót ku domostwu komisarzy.Zdziwienie i niepewno�� odmalowa�y si� na wszystkich twarzach nie wy��czaj�c i Chmielnickiego, albowiem w g�osie i ruchu porucznika by�o co� nadzwyczajnego; nikt jednak dobrze nie wiedzia�, czy to oddalenie si� nag�e eskorty nie nale�a�o do ceremonia�u uroczysto�ci.Jeden Kisiel zrozumia� wszystko, zrozumia�, �e i traktaty, i �ycie komisarzy wraz z eskort� zawis�o w tej chwili na w�osku, wi�c wst�pi� na podniesienie i nim Chmielnicki zdo�a� pomy�le�, co si� sta�o, zacz�� przemow�.Pocz�� wi�c od ofiarowania �aski królewskiej Chmielnickiemu i ca�emu Zaporo�u, ale wnet mowa jego zosta�a przerwana nowym zaj�ciem, które t� tylko mia�o dobr� stron�, �e ca�kiem odwróci�o uwag� od poprzedniego: oto Dziedzia�a, stary pu�kownik, stoj�c wedle Chmielnickiego, pocz�� potrz�sa� bu�aw� na wojewod� i rzuca� si�, i krzycze�:- Co tam mówisz, Kisielu! Król - jako król, ale wy, królewi�ta, kniaziowie, szlachta, nabroili�cie mnogo.I ty, Kisielu, ko�� z ko�ci naszych, odszczepi�e� si� od nas, a z Lachy przestajesz.Dosy� nam twego gadania, bo szabl� dostaniem, czego nam trzeba.Wojewoda spojrza� ze zgorszeniem w oczy Chmielnickiego.- W takiej to ryzie, hetmanie, utrzymujesz swoich pu�kowników?- Milcz, Dziedzia�a! - zawo�a� hetman.- Milcz, milcz! Upi� si�, cho� rano! - powtórzyli inni pu�kownicy.- Poszed� precz, bo za �eb wyci�gniem!Dziedzia�a chcia� d�u�ej hucze�, ale istotnie schwytano go za kark i wyrzucono za ko�o.Wojewoda mówi� dalej g�adkimi i wybornymi s�owy pokazuj�c Chmielnickiemu, jak wielkie bierze upominki - bo znak w�adzy prawej, któr� dot�d jako przyw�aszczyciel jeno piastowa�.Król, mog�c kara�, woli mu przebaczy�, co czyni dla pos�usze�stwa, jakie pod Zamo�ciem okaza� - i dlatego, �e poprzednie przest�pstwa nie za jego by�y spe�nione panowania.S�uszna wi�c, aby on, Chmielnicki, tak wiele przedtem zgrzeszywszy, wdzi�cznym si� teraz za �ask� i klemencj� okaza�, krwi rozlewu zaprzesta�, ch�opstwo uspokoi� i do traktatów z komisarzami przyst�pi�.Chmielnicki przyj�� w milczeniu bu�aw� i chor�giew, któr� rozwin�� nad sob� wnet rozkaza�.Czer� na ten widok zawy�a radosnymi g�osami, tak �e przez chwil� nic nie by�o s�ycha�.Pewne zadowolenie odbi�o si� na twarzy hetmana, który poczekawszy chwil� rzek�:- Za tak wielk� �ask�, któr� mi król jegomo�� przez wasze mo�cie pokaza�, �e i w�adz� nad wojskiem przys�a�, i przesz�e moje przest�pstwa przebacza, uni�enie dzi�kuj� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

pobieranie @ do ÂściÂągnięcia @ pdf @ download @ ebook

Podobne