[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Bezrobocie idzie wyraŸnie w parze z niezadowoleniem, apati¹ i poczuciemzagro¿enia.Jest to ¿a³osny stan ducha, którego spo³eczeñstwo dobrobytu chêtnienie zauwa¿a".Osobowoœæ autoteliczna.Mówi¹c o satysfakcji z pracy, mo¿emy przejœæ do s k ³ a d o w y c h r e c ep t y n a s z c z ê œ c i e.Otó¿ okazuje siê, ¿e aby mieæ poczuciezadowolenia, satysfakcji trzeba dzia³aæ i to dzia³aæ w kierunku wyznaczonegocelu, który wydaje siê mieæ sens.Ludzie o nieskomplikowanej psychice prze¿ywaj¹ uczucie przyjemnoœci, wykonuj¹crzeczy proste, przy których ca³kowicie siê zapominaj¹.Czêsto jednak warunkiemkoniecznym jest d u ¿ y w y s i ³ e k f i z y c z n y albo a b s o r b uj ¹ c a p r a c a m y œ l o w a.Ludzie o takiej w³aœnie autotelicznej osobowoœci, aby poczuæ siêusatysfakcjonowani musz¹ postawiæ sobie zadanie dostatecznie trudne, tak abywymaga³o od nich zaanga¿owania maksimum umiejêtnoœci.Poni¿ej takiego poziomuwymagañ doskwiera im znudzenie, odczucie banalnoœci powtarzania siê, stratyczasu.Podobno nagrod¹ za sprostowanie wyzwaniu jest poprawienie siê wewnêtrznejintegracji, wzrost samooceny, jaœniejszy autoportret.Dzia³ania takie mog¹ byæ bardzo ró¿ne.Czêœæ ludzi o osobowoœci autotelicznejdoznaje satysfakcji po specyficznym rodzaju aktywnoœci fizycznej."Zmuszanie cia³a do wyczynów dzia³a jak narkotyk.Alpiniœci na pionowychœcianach skalnych znajduj¹ siê u szczytu szczêœcia.p³ywacy d³ugodystansowidoznaj¹ orgiastycznych prze¿yæ.podobnie jak wiele osób uprawiaj¹cychnamiêtnie jogging".Osobowoœæ autoteliczn¹ ma tak¿e wielu naukowców i intelektualistów.S¹ onipredysponowani do stanów okreœlanych mianem flow (uniesieñ) i kairos(uszczêœliwiaj¹cych olœnieñ).Tak¿e muzycy, np.skrzypkowie "unosz¹ siê" czêstow œwiat harmonii niebieskich sfer.Pisarze , którzy pokonaj¹ ju¿ "horror vacui"wobec pustych kartek papieru, doznaj¹ ekstatycznego zalewu s³Ã³w.chirurdzy,szczególnie potrafi¹cy siê koncentrowaæ, jako ¿e w ich rêkach spoczywa ludzkie¿ycie, porównuj¹ wielkie operacje z dzia³aniem heroiny".Wielka koncentracja.Tu w³aœnie napotykamy na wa¿ny trop.Satysfakcja z dzia³añ osób stawiaj¹cychsobie trudne zadanie do wykonania, po czêœci wynika ze stanu d³ugotrwa³ejkoncentracji na osi¹ganiu wyznaczonego celu.Wed³ug jednego ze znanych badaczy "uwarunkowañ szczêœliwoœci" z University ofChicago, Amerykanin wêgierskiego pochodzenia Mihally Csikszentmihalyi: "w staniewielkiej koncentracji œwiadomoœæ i dzia³anie stapiaj¹ siê, wszystkie troski.,uwaga skierowana jest wówczas niby obiektyw tylko na pewne ograniczone polebodŸców.cz³owiek ma koj¹ce poczucie, i¿ zachowuje pe³n¹ kontrolê nadobszarem zainteresowania, bêd¹cym w takiej chwili jego ca³ym œwiatem i odbierazeñ wyraŸne sygna³y, mówi¹ce o sukcesie.w takich sytuacjach nie myœli siê ojakimkolwiek wynagrodzeniu czy uznaniu, nie ma siê równie¿ ¿adnego poczuciaobowi¹zku, sukcesem jest wy³¹cznie udany rezultat dzia³ania i d o p i ê c i ew y z n a c z o n e g o s o b i e c e l u (w³aœnie ów autotelizm).Tow³aœnie t³umaczy w/w wynurzenie chirurga, czy wyznanie pewnej tancerki, któramówi, i¿ na scenie ma "niewyczerpan¹ energiê" lub wyznanie aktora, którystwierdza, ¿e "staje siê wtedy jednym z tym co robi!".Jak widzimy stany teprzypominaj¹ nieco stany transu, stany medytacji.Co stoi jednak do dyspozycji, prócz pracy z wyznaczonym celem i tzw.wielkiejkoncentracji.Piêkno, natura, pogoda."Bardzo pozytywnie wp³ywa na nastrój estetyka otoczenia" - pisze Ariane Barth."W elegancko urz¹dzonym pomieszczeniu osoby badane czu³y siê lepiej, alejednoczeœnie zmniejsza³o siê ich zadowolenie z w³asnego mieszkania, pozbawionegocech luksusu.W mi³ym otoczeniu ci sami ludzie byli te¿ o wiele sympatyczniejsini¿ wtedy, gdy umieszczano ich w ciasnym, zaœmieconym, duszym i ha³aœliwymlaboratorium.Brzydkie otoczenie i ba³agan niektórych miejscowoœci i regionów wspó³gra zponurymi minami mieszkañców.Okazuje siê jednak, ¿e korzystne oddzia³ywaniekategorii estetycznych jest zazwyczaj mo¿liwe dopiero po odpowiednimwytrenowaniu, b¹dŸ przynajmniej zwróceniu uwagi na wartoœæ wytworów sztuki iinnych form estetycznych.Kszta³cenie siê w tym kierunku jest wiêc wysoceop³acalne.Dostrzeganie piêkna mo¿e dostarczaæ instensywnych, pozytywnychwzruszeñ.Co dziwne, nawet bez kszta³cenia siê i treningu podobne efekty wywo³uj¹ równie¿urzekaj¹ce krajobrazy, bujna roœlinnoœæ, widok gwiazd, a przede wszystkimpejza¿e z ¿yw¹ wod¹.Widoki te mog¹ wprawiæ nawet w stan oszo³omienia.Nicdziwnego wiêc, ¿e w Stanach Zjednoczonych nadawany jest obecnie 24-godzinyprogram, który jest transmisj¹ na ¿ywo obrazów fal morskich odbijaj¹cych siê odbrzegu morskiego.Podobnie dzia³a³ znany program Landscape (pejza¿e + spokojnamuzyka) nadawany przez satelitê ASTRA na pocz¹tku jego dzia³alnoœci.Z tegosamego powodu rozpowszechniana jest psychoterapeutyczna kaseta "Ocean".Namarginesie nieniejszego wywodu, z ca³ym przekonaniem chcê stwierdziæ tutaj, ¿etaki relaksacyjny program typu Landscape, wbrew jego monotonii i ma³ej"agitacyjnoœci" bardzo by siê w naszym kraju przyda³.W³aœnie; zw³aszcza, i¿ unas czêsto nie dopisuje p o g o d a, a telewidzów usi³uje siê obarczyæ idosmuciæ przez problemy techniczne wysokoop³acanych ministrów.Stwierdzono, ¿eprzy ciep³ej, s³onecznej pogodzie, kiedy wilgotnoœæ powietrza utrzymuje siê naniskim poziomie, ale s³oñce zanadto nie pali, u osób badanych wzmaga siê ogólnezadowolenie z ¿ycia.Pod œrednimi szerokoœciami geograficznymi, w ³adne dniludzie uœmiechaj¹ siê chêtniej! Efekt ten zanika jednak na wskutekprzyzwyczajenia.W okolicach o sta³ym, ciep³ym, s³onecznym klimacie barometrnastrojów nie wskazuje przeciêtnie ¿adnych wy¿szych wartoœci.Byæ mo¿e wa¿najest tu wiêc niejako z m i a n a n a l e p s z e
[ Pobierz całość w formacie PDF ]