[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Krok pierwszy - zaplanuj rozs¹dne, asertywne rozwi¹zanie konkretnej sy½tuacji, zapominaj¹c w tym momencie o wszystkich innych doznanych krzyw½dach lub prze¿ywanym poczuciu winy.Rozwi¹zanie to powinno zak³adaæ przede wszystkim zmierzenie siê z sytu½acj¹, a nie z osobami.Efektem powinna byæ rzeczywista zmiana sytuacji,a nie "nagroda" na poziomie emocjonalnym.Na przyk³ad zadaniem Juliusza, który nie odda³ ksi¹¿ki do biblioteki,nie bêdzie - na tym etapie - zaplanowanie jak przekonaæ bibliotekarkê,aby nie myœla³a o nim Ÿle, lecz jak najsprawniej oddaæ ksi¹¿kê i uwolniæswoje konto biblioteczne.Oczywiœcie zaplanowane zachowanie powinno byæ asertywne - ma pozwalaæna zachowanie w³asnej godnoœci i nie naruszaæ praw innego cz³owieka.Krok drugi - wyobraŸ sobie dok³adnie, krok po kroku, zaplanowane zacho½wanie, sprawdzaj¹c, jakie teksty anty-asertywne wywo³uje ono w twojejœwiadomoœci.Zamieñ odnalezione teksty anty-asertywne na pasuj¹ce do sytuacji zdaniapro-asertywne.Na przyk³ad Gra¿yna czekaj¹ca z obiadem na spóŸniaj¹cego siê mê¿a, pra½cuj¹c nad asertywnym zachowaniem, zorientowa³aby siê mo¿e, ¿e jej uwagêprzyci¹ga szczególnie myœl On siê ze mn¹ nie liczy, co znaczy dla niejNie jestem warta tego, ¿eby siê ze mn¹ liczyæ, a id¹c dalej Jestem ma³owa¿nym i ma³o wartoœciowym cz³owiekiem.Koncentruj¹c siê na takiej informacji i prze¿ywaj¹c wywo³ywane przezni¹ uczucia, trudno znaleŸæ w sobie motywacjê do szykowania dla tej "ma½³o wa¿nej i ma³o wartoœciowej osoby " obiadu.Teksty pro-asertywne, które mog³yby dodaæ Gra¿ynie mocy do asertywnegozachowania brzmia³yby w tym wypadku:-Jestem wartoœciowym cz³owiekiem.-Jestem tak samo wa¿na jak inni ludzie.-Chcê dbaæ o siebie.-Chcê opiekowaæ siê sob¹.Krok trzeci - zrób tu co zaplanowa³aœ (zaplanowa³eœ), koncentruj¹c siêna zadaniu, a nie na relacji z osobami, wystêpuj¹cymi w tej sytuacji.W chwilach trudnych u¿ywaj tekstów pro-asertywnych.Jeœli bêdziesz zadowolona (zadowolony) ze swego zachowania, wprowadŸ jedo codziennego u¿ytku.Zmiana w³asnych zachowañ w konkretnych sytuacjach, naznaczonych dot¹dpoczuciem winy lub krzywdy, jest ³atwiejsza, ni¿ siê wydaje.Prawdziwietrudny jest jedynie pocz¹tek, gdy cz³owiek - sparali¿owany poczuciem wi½ny lub krzywdy - z olbrzymim trudem wspina siê ku doros³ej postawie wo½bec œwiata.Gdy jednak wypowie w koñcu stanowcze, odwa¿ne zdanie, czy przeciwstawisiê krzywdz¹cej go sytuacji, bardzo szybko odzyskuje grunt pod nogami.Wówczas poprzez swoj¹ zmienion¹ postawê widzi sytuacjê z innej perspek½tywy i poczucie winy lub krzywdy dos³ownie topnieje na jego w³asnychoczach.W tym procesie bardzo pomaga te¿ zachowanie otoczenia.Je¿eli ktoœprzestaje zachowywaæ siê jak winowajca, nie prowokuje innych do podej½rzewania go, oskar¿ania i kontrolowania.Je¿eli ktoœ przestaje zachowy½waæ siê jak skrzywdzony, otoczenie przestaje traktowaæ go jak s³abego izaczyna bardziej siê z nim liczyæ.Sprzê¿enie zwrotne wzajemnych relacji - przedtem zwielokratniaj¹ce nie½korzystne konsekwencje poczucia winy czy krzywdy - zaczyna teraz "praco½waæ" w kierunku korzystnym dla osoby podejmuj¹cej zmianê.Jednak codziennie, w dziesi¹tkach sytuacji, zawarta jest pokusa, abyporzuciæ odwagê, stanowczoœæ, odpowiedzialnoœæ i zachowaæ siê znowu jakma³e niegrzeczne albo biedne - dziecko.Zmiana utrwalonego czasem przez lata, wyuczonego stylu spostrzegania,odczuwania i zachowania, wymaga wielkiej, samodzielnej pracy.Bowiemœwiat oskar¿onych i oskar¿ycieli, choæ nie jest specjalnie szczêœliwy,jest jednak dobrze znany i powróciæ tam jest niebezpiecznie ³atwo.Wyk³ad 13Asertywnoœæ w kontakcie z samym sob¹Wspomniany ju¿ Herbert Fensterheim, w swojej ksi¹¿ce "Nie mów tak, gdychcesz powiedzieæ nie" opowiada pewien dowcip.W porze drugiego œniadania, dwóch wspólnie pracuj¹cych panów wyci¹gaswoje kanapki.Pierwszy z nich odwija papier, zagl¹da do œrodka i mówi:O, cholera! Znowu z tym okropnym ¿Ã³³tym serem! Na to drugi: No to po½wiedz w koñcu ¿onie, ¿eby ci zrobi³a kanapki z czymœ innym
[ Pobierz całość w formacie PDF ]