[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zygmunt Freud mówi³ o t³umieniu, wypierañiu~ dó podœwiadomoœci przykrych prze¿yæ zwi¹zanych z ubieg³ym doœwiadczeniem.Wyniki Colegrove'a dotycz¹ opinii osób badanych na temat tego, co jest przez nich lepiej pamiêtane, ale nie œwiadczy jeszcze o tym, co rzeczy wiœcie jest pamiêtane lepiej.PóŸniejsi badacze tego zagadnienia stosowali metody bardziej kontrolowane.Proszono najpierw osoby badane, aby wypisa³y wydarzenia, jakie zapamiêta³y z ostatnich kilku dni, i nastêpnie, aby tym wspomnieniom przypisa³y wartoœci afektywne.Z badañ tych wynika, ¿e wydarzeñ ocenianych jako przyjemne pamiêta siê wiêcej ni¿ wydarzeñ przykrych, a tych ostatnich wiêcej ni¿ obojêtnych.Œciœle eksperymentalne badania nad tym zagadnieniem przeprowadzono w dwu kierunkach.Po pierwsze, œledzono wp³yw przyjemnego lub nieprzyjemnego zabarwienia emocjonalnego doznañ sensorycznych (tlŸwiêków, zapachów, kolorów) na zapamiêtanie tych doznañ.Wyniki nie s¹ jednoznaczne, w ka¿dym razie nie potwierdzaj¹ hipotezy o lepszym przechowaniu doznañ przyjemnych.Drugi kierunek badañ dotyczy³ wp³ywu zabarwienia emocjonalnego s³Ã³w.Eksperyment D.M.Barretta (1938) jest tu typowy.Osoby badane dokonywa³y nastêpuj¹cych operacji na materiale s³ownym, z³o¿onym z 30 s³Ã³w wybranych ze s³ownika frekwencyjnego Thorndike'a-Lorge'a spoœród s³Ã³w o tej samej czêstoœci u¿ycia: 1 ) klasyfikacja s³Ã³w wed³ug ich zabarwienia emocjonalnego na dwie kategorie: "raczej przyjemne" i "raczej przykre"; 2) podanie swobodnego skojarzenia do ka¿dego ze s³Ã³w; 3) ponowna klasyfikacja, tym razem na trzy kategorie: przyjemne, przykre i obojêtne.Po up³ywie tygodnia od wykonania tych trzech operacji z materia³em s³ownym, w którym to czasie mog³o nast¹piæ nie zamierzone uczenie siê tego materia³u, zbadano jego przechowanie, prosz¹c badanych o reprodukcjê s³Ã³w z pamiêci.Badani pamiêtali 54,9% s³Ã³w ocenionych jako przyjemne i 39,2% s³Ã³w ocenionych jako nieprzyjemne.PóŸniejsze hipotezy dotycz¹ce pamiêci zdarzeñ o zabarwieniu emocjonalnym (Rosenzweig, 1943) wyjaœnia³y tê obserwowan¹ w niektórych badaniach ró¿nicê pamiêci na korzyœæ zdarzeñ przyjemnych tym, ¿e w grê wchodzi tu mechanizm obrony Ego.T³umieniu ulegaj¹ te przykre zdarzenia, które mog¹ stanowiæ zagro¿enie vv³asnego Ego, czyli dobrego mniemania o sobie samym, a nie wszelkie przykre wspomnienia.W ostatnich latach w nurcie ekologicznym rozpowszechni³o siê badanie zjawiska, które nazwaliœmy za Brownem i Kulikiem (1977) efektem lampy b³yskowej (flashbulb memories).Polega ono na tym, ¿e prze¿ywanie jakiegoœ wydarzenia przy silnym wzbudzeniu emocjonalnym sprawia, ¿e nasz uk³ad nerwowy dzia³a jakby pod wp³ywem wewnêtrznego rozkazu "teraz84filmuj" i ¿e wspomnienia takich prze¿yæ mog¹ siê utrzymywaæ latami, a nawet przez ca³e ¿ycie.Takim prze¿yciem, którego wspomnienie ludzie zachowali przez d³ugie lata, by³a œmieræ prezydenta J.F.Kennedy'ego 22 listopada 1963 roku.Brown przez wiele lat pyta³ swoich studentów z kolejnych roczników na pierwszym z nimi wyk³adzie o to, jak siê o tym fakcie dowiedzieli, i otrzymywa³ odpowiedzi, w których szczegó³owo opisywano miejsca i wykonywane w tym momencie czynnoœci, jak teŸ przeŸywane uczucia.Dalsze badania (Yarmey i Bull, 1978) wykaza³y, ¿e podczas gdy wyraziste wspomnienia dotycz¹ce zabójstwa prezydenta Kennedy'ego zachowa³o 99% Amerykanów, niezale¿nie od rasy, to ju¿ zabójstwo Martina Luthera Kinga przechowa³o siê w formie efektu lampy b³yskowej u 75% badanych Murzynów amerykañskich i tylko u 37% Bia³ych.Z kolei efekt ten w odniesieniu do œmierci Kennedy'ego rzadko stwierdza siê u osób, które w 1963 r.mia³y mniej ni¿ siedem lat (Winograd i Killinger, 1983).Zainteresowanie tego typu badaniami przyczyni³o siê do odkrycia przez Neissera (1982) artyku³u Colegrove'a opublikowanego w 1899 r.w "American Journal of Psychology" na temat tego samego rodzaju wspomnieñ dotycz¹cych okolicznoœci, w jakich badane przez Colegrove'a osoby dowiedzia³y siê o zabójstwie prezydenta Lincolna (co mia³o miejsce 33 lata wczeœniej) i równie¿ uzyska³ on odpowiedzi œwiadcz¹ce o ¿ywoœci tego typu wspomnieñ.Mo¿na s¹dziæ, ¿e prze¿ycia osobiste o du¿ym emocjonalnym natê¿eniu s¹ w taki sposób zapamiêtywane.Problem pojawia siê w ocenie trafnoœci takich wspomnieñ
[ Pobierz całość w formacie PDF ]