[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.)e¿eli istnieje kwesta,to narzuca siê ja na ogó³ - dla wiêkszej dyscypliny ascetycznej - nowic-juszom i m³odszym mnichom.3Anguttara-nikaya.dz.cyt.II, 90; III, 130; IV, 160.4 Por.).M a s s o n: Le bouddhisme.Paris 1975 s.l 39.ICZNE CECHY MORALNOŒCI BUDDY)SKIE)_ naczenia- Sk³adanie daru staje siê tym bardziejuj¹ce, im godniejsza jest osoba obdarowana.Moty-'agmatyczne sk³aniaj¹ do obdarowywania najgodniej-, a takimi sþ przede wszystkim mnisi.Sk³adanie daru,³ Iko przynosi zas³ugê, ale jest równie¿ œrodkiemþcym do celu: odsuwaj¹c siê od swych dóbrrialnych œwiecki adept buddyzmu zaczyna odrywaæþd pragnieñ i przywi¹zañ, a to przybli¿a go do` go wyz wo I e n i a.x Prawd¹ jest, ¿e buddyjski altruizm bliski jest,owi chrzeœcijañstwa.)ednak kiedy umieœci siê go w; ym i g³gbszym kontekœcie buddyzmu, dostrze¿e sigþþograniczen ia oraz istotne ró¿nice, jakie dziel¹ go odþœcijañstwa- Na te ograniczenia i wynikaj¹ce zeñœci w realizacji wskazywa³ju¿ buddyzm mahajany.rowywanie jest aktem cnoty, ale ma ograniczonei, skoro nie zapewnia wejœcia do nirwany.)edno-ie niesie pokusê potrójnego b³êdu myœlenia "substan-tycznego": ¿e istnieje osoba daj¹ca, przedmiotny i osoba obdarowywana.)est to sprzeczne zjþ'yn¹ powszechnej "pró¿ni", wed³ug której nie istniejeþodmiot daj¹cy, ani dar, ani podmiot obdarzany.Aktþy mo¿e prowadziæ do upadku w postaci wy¿ejomnianego rnyœlenia "substancjalistycznego", niezgod-> z doktrynþ anatty i doktryn¹ pró¿ni.Po drugie,danie daru rno¿e zaszkodziæ równie¿ osobie obdaro-ranej.Przyk³adem mo¿e byæ s³ynny w³adca indyjskika, który po swym nawróceniu na buddyzm okazywa³ególn¹ hojnoœæ w darach materialnych na rzecz klasz-þ i poszczególnych mnichów, co w konsekwencjivodowa³o zanik pierwotnej surowej obserwancjiastycznego ubóstwa i obni¿enie sig poziomu ¿ycia140 MORALNOŒÆ BUDDY)sKA A CHRZEŒCI)AÑSTWOzakonnego.Z punktu widzenia celu ostatecznego praw-dziwym darem, prowadz¹cym ku wyzwoleniu (þirwana),staje siê dopiero dar duchowy.2.Moralnoœæ utylitarystycznaZachodniochrzeœcijañskie pojêcia "moralnoœæ" i"etyka" oddawane jest w terminologii buddyjskiej termi-nem "sila" (jêzyk pah).Termin ten w sensie szerokimoznacza najogólniej naturê cz³owieka, jego charakter,przyzwyczajenia, zachowanie, w sensie wê¿szym zaœ-postêpowanie moralne, etykê, kodeks moralnoœci.Wtym ostatnim znaczeniu sila to pierwszy cz³onOœmiorakiej Œcie¿ki, obejmuj¹cy W³aœciwe S³owa,W³aœciwe Postgpowanie i W³aœciwe Œrodki Utrzymania.Wopracowaniach dotycz¹cych buddyjskiej doktrynytermin ten wystêpuje równie¿ wielokrotnie w sensiemoralnoœci.Oznacza jeden z trzech g³Ã³wnych przedmio-tów zas³ugi, jeden z siedmiu "duchowych skarbów"cz³owieka, drug¹ spoœród 6 lub 10 doskona³oœci(paramita), które cechuj¹ duchowy idea³ mahajany.Wsensie pochodnym, przymiotnikowym sila stanowirdzeñ s³owa "sussila" - "dobry" w znaczeniu moralnymoraz przeciwstawnego mu s³owa "dussila" - "z³y" w tymsamym znaczeniu.55 Por.Maha Sthavira S a n g h a r a k s h i t a: Aspects ol Buddhistmorality.SMis 27 (1978) s.l 59nn.: SPECYFICZNE CECMY MORALNOŒCI BUDDYlSKIE))e¿eli Ÿród³a moralnoœci buddyjskiej tkwi¹ wþzystencjalnym doœwiadczeniu œþiata, to w tym¿eþœwiadczeniu nale¿y szukaæ równie¿ moralnych kryter-w dobra i z³a.Z takiego doœwiadcZenia œwiata wywodziþ powszechne w hinduizmie i buddyzmie prawo karmyþaz doktryna Buddy, ca³a ukierunkowana na uwolnienied prob þi cierpienia.St¹ lem moralnosci czynów ludzkichtawiony jest tu indywidualistycznie i utylitarystycznie.bobliczu ka¿dej sytuacji i ka¿dej decyzji buddystaIwia sobie pytanie: jakie bêd¹ karmiczne skutki jegoia³ania.Pozytywna lub negatywnaocena dzia³ania jestle¿na od jego dobrych lub z³ych owoców w tym ¿yciuþ w którymœ z przysz³ych ¿ywotów."Dobry czyn"nacza "dobry w stosunku do skutków karmicznych".þbro zostaje uto¿samione z korzyœci¹, z³o ze szkod¹.þammapada, jedna z najbardziej popularnych i szano-nych ksi¹g sakralnych buddyzmu, stwierdza: "Dzia³a-; które sig wykonuje, jest dobre (sadhu), jeœli nastgpnieera sig owoc w radoœci i przyjemnoœci i jeœli nie ¿a³ujego.(.) Dzia³anie, które siê wykona³o, nie jest dobre,i nastêpnie trzeba zbieraæ owoc Z twarz¹ we ³zach iþwaæ go".' W wy¿ej wspomnianym dziele wielokrotniectêpuje motyw dzia³ania utylitarnego: "Temu, kto mówi:ia³a z myœl¹ perwersyjn¹, towarZyszy ból.(.) Temu,mówi i dzia³a z czyst¹ myœl¹, toþarzyszy szczêœcie.Nagromadzenie z³a (wywo³uje) bblþ (.) Nagromadze-þ5³owo "utylitarystyczny" rozumiane jest tu w sensie szerokim, obejmu-ym pojêcia zysku, korzyœci czy zasfugi Zarówno w znaczeniuþ terialnym, jak i duchowym.'þ:þhammapada: Pali Text and Translations þitþ Stories in briei andþ otes.Colombo 1963 s.67n.142 MORALNOŒÆ BUDDY)SKA A CHRZEŒCIJAÑSTWþnie dobra (wywo³uje) szczêœcie.(.) Gdy z³o dojrzewa, z³ywidzi jego z³e skutki.(.) Gdy dobro dojrzewa;þdobrywiuci )cþv uvurc aKuiKi.-Spe³niane przez œwieckich liczne praktyki pobo¿-noœciowe, takie jak: palenie kadzid³a i pok³ony przedpos¹gami Buddy, recytacja tekstów sakralnych (sutra),! litanijne powtarzanie imion œwiêtych przy pomocy spec-jalnego ró¿añca, sprawowanie rytua³u pokutnego czy te¿dokonywanie rytów magicznych, po³¹czone z wymawia-niem terminów zwanych "mantra", maj¹ na celu uzyskaniekorzyœci osobistej.Akty te traktowane s¹ jako "dobre",poniewa¿ przynosz¹ konkretn¹ korzyœæ na p³aszczyŸniefizycznej, psychicznej czy duchowej.Korzyœæ ta mo¿ewyra¿aæ siê np.w pomyœlnych zbiorach, uzdrowieniuchorego czy b³ogos³awieñstwie sp³ywaj¹cym na dziecko.' Teksty sakralne9 wyliczaj¹ piêæ korzyœci, jakie pan domu(ojciec rodziny) osi¹ga poprzez doskonalenie swojegomoralnego postêpowania:1 ) wzrost zamo¿noœci, dokonu-j¹cy siê dziêki cnocie zapobiegliwoœci; 2) dobra reputacja;3) zaufanie spo³eczne; 4) pogodna œmieræ; 5) odrodzeniepo œmierci w szczgœliwym, niebiañskim œwiecie.Zasadadzia³ania utylitarnego obejmuje równie¿ æwiczenia medy-tacyjne, które pozwalaj¹ na osi¹gniêcie wiêkszej równo-I wagi psychicznej, prowadz¹ do doznania oœwiecenia iwyzwolenia od cierpienia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]