[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tej graficznej formy symbolicznej dziecko u�ywa do przedstawiania zarówno postaci ludzi, jak i zwierz�t.Na wiek przedszkolny przypada rozwój symbolicznego przedstawiania rzeczywisto�ci w postaci rysunku.Jest to okres idioplastyki, okres schematu, okres realizmu intelektualnego.Dziecko odkrywa wówczas typowe formy symboliczne, s�u��ce do przedstawiania reprezentantów danej kategorii, na przyk�ad cz�owieka, drzewa, domu (Szuman, 1990/ /1927).Rysunki wyra�aj� wiedz� dzieckaZmiany w relacji: element oznaczajclcy - element oznaczany w ontogenezie(na podstawie koncepcji Jeana Piageta)TABELA 8.ZTyp relacji Element oznaczaj�cy Element oznaczanycz�� lub cecha elementu oznaczanego,któr� mo�e by�:Oznaka (a) pozycja cia�a dziecka czynno�� dziecka(b) gest wykonywany na widok przedmiotuznanego dziecku crynno�� dziecka(c) czynno�� innej osoby rezultat jej dzia�aniazast�pnik symboliczny obiektulub czynno�ci, zachowuj�cy podobie�stwopercepcyjne lub funkcjonalne wyobra�enie stanu, ruchuSymbol z zast�powanym obiektem lub przekszta�cenia(rysunek, przedmiot, s�owo); obiektucz�ciowo odró�nicowany od elementuoznaczanego; obrazowyi zindywidualizowanyodró�nicowany od elementuZnak oznaczanego; poj�ciearbitralny i spo�ecznyROZWGJ CZlOWIEKA W PElNYM CYKLU �YCIA 3 0 3o rzeczywisto�ci: dziecko rysuje to, co wie, ignoruj�c granice �wiata wizualnego (przejrzysto�� rysunku), uwydatnia w rysunku tylko istotne cechy rysowanego obiektu (wzorcowo�� rysunku) oraz dokonuje przekszta�ce� obiektów trójwymiarowych, by przedstawi� je na dwuwymiarowej p�aszczy�nie.Rysunki dzieci�ce charakteryzuje pasowe lub topologiczne uporz�dkowanie przestrzeni (zob.ryc.8-4).Dziecko zaznacza subiektywny stosunek do rysowanych obiektów, co znajduje wyraz w afektywnych przekszta�ceniach (na przyk�ad mama wi�ksza od taty; zamazana z�a czarownica.W nast�pnych okresach rozwojowych schemat zostaje wzbogacony o coraz wi�cej elementów, a przestrze� przedstawiana jest perspektywicznie.Starsze dzieci odrysowuj� znan� im rzeczywisto��.Rysunki dorastaj�cych cechuje d��enie do na�ladowania natury i powolna rezygnacja z indywidualizmu na rzecz wierno�ci odtworzenia oraz ��czenie wiedzy o rzeczywisto�ci i konwencji kulturowej.Warto zaznaczy�, �e w przej�ciu od intelektualnego realizmu (rysuje to, co wie) do wizualnego realizmu (rysuje to, co widzi) dzieci napotykaj� wiele problemów, z których najpowa�niejszy to przedstawianie trójwymiarowych przestrzeni na dwuwymiarowej kartce papieru.Piaget (1972) zauwa�y�, �e do momentu, w którym dziecko mo�e przedstawia� perspektyw� graficznie, rozwój rysunku post�puje wraz z rozwojem umys�owym, rysunek za� mo�e by� u�ywany jako narz�dzie badania rozwoju umys�owego (np.test Goodenough i Harrisa).Po tym okresie poziom rysowania nie odpowiada ju� poziomowi rozwoju inteligencji, a zale�y od indywidualnych uzdolnie� jednostki.8.2.2.4 Dzieci�ce teorie umys�uNa �rednie dzieci�stwo przypada rozwój dzieci�cych teorii umys�u, to jest spójnych koncepcji, czy te� teorii przyczynowo-wyja�niaj�cych, które dzieciom w wieku przedszkolnym pozwalaj� przewidywa� i wyja�nia�zachowania innych osób poprzez odnoszenie si� do nieobserwowalnych stanów umys�u, takich jak: pragnienia, emocje, wra�enia czy przekonania (Flavell, Miller i Miller, 1993).Mi�dzy 4.a 5.rokiem �ycia, kiedy to dziecko buduje teori� umys�u, rozwija si� reprezentacyjny model umys�u.Wiedza dziecka o umy�le, jego funkcjonowaniu oraz o relacji mi�dzy rzeczywisto�ci� a umys�em powstaje stopniowo.Dzieci trzyletnie s� przekonane, �e rzeczy i zdarzenia s� bezpo�rednio odzwierciedlane przez umys�; zachodzi poznawcze po��czenie mi�dzy realnie istniej�cymi rzeczami i sytuacjami a umys�em.Zdaniem Henry'ego Wellmana (1990), trzylatki dysponuj� "kopiuj�c� teori� reprezentacji".Moment prze�omowy w rozwoju dzieci�cych teorii umys�u przypada na 5.rok �ycia, kiedy to dziecko zaczyna odró�nia� w�asne (i innych osób) przekonania na temat rzeczywisto�ci od samej rzeczywisto�ci.Poznaje, �e poszczególne osoby mog� mie� odmienne zdania na ten sam temat.Dostrzega, �e s�dy na jaki� temat mog� by� prawdziwe lub fa�szywe.Dowodem tych przemian w zakresie pogl�dów dziecka na funkcjonowanie umys�u jest rozumienie przez nie k�amstw, �artów i metafor.Od tej pory zaczyna ono rozumie�, �e umys� aktywnie po�redniczy w do�wiadczaniu rzeczywisto�ci.Zaczyna mie� pogl�d, teori� na temat funkcjonowania umys�u (Mitchell, 1996).8.2.2.5 Rozwój umys�owyUmys�owy rozwój dziecka w wieku przedszkolnym wyznaczaj� osi�gni�cia w zakresie czynno�ci umys�owych (szeregowanie, klasyfikowanie), zmiany w rodzaju i tre�ci obrazów umys�owych oraz pojawienie si� niezmienników
[ Pobierz całość w formacie PDF ]