[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jakaż jest przeciw włóczni złego twojatarcza,człowiecze z końca wieku ? Głowę zwiesił niemy. Utwór Tetmajera Nie wierzę wnic reprezentuje już skrajny pesymizm, negację wszystkiego,nihilizm.Nie wierzę w nic, nie pragnę niczego naświecieWstręt mam do wszystkich czynów, drwię zwszelkich zapałów.Zniszczeniu uległy wszystkie ideały,marzenia, programy.Życie bez jakichkolwiek perspektyw, bez możliwościurzeczywistnienia swoich dążeń jest życiem bezsensownym.Jedyne pragnieniepodmiotu to Nirwana.Temat Nirwany kontynuuje poeta wHymnie do Nirwany.Życie jawi się podmiotowi jako ciągnieskończonych cierpień, więc zwraca się za pomocą epifory do Nirwany,błagając ją o uwolnienie go od nieznośnego brzemienia ludzkiejegzystencji.Niedostrzeganie sensu życia zawarł takżepoeta w wierszu Anioł Pański.Życie ludzkie jest tylkosmutnym, pozbawionym celu przemijaniem, błąkaniem się po zimnym,nieprzyjaznym świecie, wszelka egzystencja nie ma sensu, jest tylkotrudnym do zniesienia cierpieniem. Podmiot liryczny w wierszu Dies IraeJana Kasprowicza występuje w imieniu całej ludzkości, usiłujedociec, czy człowiek może odpowiadać za zło, które zostało stworzone, jakwszystko, przez Boga ? Obrazy końca świata zawarte w hymnie sącharakterystyczne dla katastrofizmu, zjawiska wynikającego z przekonania okryzysie wszelkich wartości, o nadchodzącym zmierzchu cywilizacji.Wszechogarniający kryzys dotyczył również wartości moralnych, etycznych,religijnych, wyrażał się między innymi podważeniem wiary w Boga.Ten temat porusza poeta dalej w utworzeŚwięty Boże, Święty Mocny.Dochodzi do wniosku, iż Bógnie jest w stanie - wbrew dotychczasowym ludzkim nadziejom - przeciwstawićsię działaniu Złego, więc jedyną rzeczą jaką może zrobić jest przebłaganieszatana. Lecz zupełnie przeciwny charakter mapóźniejszy utwór Kasprowicza Moja pieśń wieczorna, gdziepoeta dochodzi do wniosku, że zło jest rezultatem sprzeniewierzenia sięczłowieka Bogu.Chrześcijańską interpretację istoty Bogastanowi także Hymn świętym Franciszka z Asyżu. Leopold Staffsonet Kowal.Nawiązanie do Nietschego.Metafora kowala to człowiek pracujący nad samymsobą, nad kształtowaniem własnego charakteru.Serce wykuć muszę, serce hartowne,mężne, serce dumne, silne.Natomiast wiersz późniejszy, podobnie jakw przypadku Kasprowicza, ma już inne zabarwienie.Mowa teraz oSonecie szalonym.Poeta zapowiada zdecydowane rozstanie się znastrojami smutku i melancholii, odrzucenie postawy pesymistycznej.Podmiot chce wieść życie pełne beztroskiej radości, wręcz programowegoszaleństwa. Judym, bohater Ludzi bezdomnych(Żeromskiego) szukając celu w życiu, postanawia zostać lekarzem -społecznikiem walczącym o ulepszenie rzeczywistości, chce walczyć ze złemna świecie, ludzką krzywdą, niesprawiedliwością, o szczęście dla innych,rezygnując ze szczęścia osobistego.Toczy walkę wewnętrzną o to, byutrzymać swoje własne przekonania. D W U D Z I E S T O L E C I E M I Ę D ZY W O J E N N E Człowiek stał się panem świata,sięgnął do najgłębszych tajemnic natury (teoria względności Einsteina,energia promieniotwórcza, zasada niepewności Heisenberga),zrewolucjonizował i ulepszył swoje życie (samochody, samoloty).Lecz zdrugiej strony poczuł się niepewny wobec materii i kosmosu, poczuł sięsamotny, uzależniony od osiągnięć cywilizacji, poczuł lęk przedwszechświatem i przyszłością. FreudyzmWedług Freuda psychika ludzka składa się z trzech warstw: Ego(jaźń) to warstwa powierzchowna, kierowana rozumną myślą.Id (ono)to zbiór popędów i pożądań, które tkwią w człowieku, choć on sobie tegonie uświadamia.Superego (nadjaźń) to strefa z zakodowanymi normamikulturalnymi, tradycyjnymi i religijnymi.Między Id a Superego tworzy sięnapięcie, które powoduje wiele stresów, a nawet chorób psychicznych. Egzystencjalizm- Heidegger, Sartre, Camus - uznali za pewnik egzystencję człowieka.To,że człowiek istnieje, to fakt, lecz wolny i zawieszony w kosmosie,przeżywa lęki egzystencjalne, jest skazany na wolność.Ciągłepoczucie zagrożeń, trwoga, samotność sprawiają, że życie ludzkie staje sięabsurdem, że każdy człowiek egzystuje oddzielnie i nigdy nie pozna prawdyo drugim człowieku. Katastrofizmto tendencja głosząca rychły upadek i zagładę kultury i cywilizacji.Taki pogląd, modny w dwudziestoleciu, niebył nowym wymysłem, już poprzednie epoki konstruowały podobne wizje. Wpływ filozofii egzystencjalizmu widocznyjest w Procesie Kafki.Rodzimy się skazani na życie iśmierć bez żadnych wyjaśnień.Podporządkowani jesteśmy ogólnie ustalonymprawom.Wyrok - śmierć spada na nas bez zapowiedzi, nie wiadomo jak, kiedyi dlaczego. Iwaszkiewicz w utworze Szczęście odpowiada na pytanie czym jestszczęście ? Dla Iwaszkiewicza szczęście to cicha chwila, w którejtworzy, w której jako artysta przetwarza poetycko świat. Julian Tuwim***(Życie) Jest to krótki, pogodny wiersz, podmiot wyrażaradość z samego faktu istnienia, z życia.Radość ta wynika z poczuciawłasnej siły, potęgi oraz jedności z naturą, uczucia, że świat należy doniego, a on do świata. W S P Ó Ł C Z E S N O Ś Ć W czasie wojny, nie tylko w łagrach ilagrach, ludzie mieli tylko jeden cel: przeżyć, na drugim planie niejako,były marzenia o zachowaniu godności, o ludzkim życiu.Prawie zawsze te dwapragnienia wzajemnie się znosiły, były niemożliwe do pogodzenia. Czaswojny Baczyński tak: charakteryzuje: Nie ma litości, Niema sumienia, Nie ma miłości - takie były konsekwencje wojny. Nałkowskaw Medalionach przytacza szereg przykładów podeptaniamoralności, zbeszczeszczenia ludzkiej godności.Formą pomocy staje sięzabicie rannej kobiety.Więźniarki zmuszone są do kanibalizmu.Ludzie chcąw jakikolwiek sposób zachować swoją godność, taką próbą jest odśpiewaniehymnu po hebrajsku (przez Greczynki), czy jak akt chęci decydowania owłasnym życiu, wykonany przez młodą dziewczynę w jednym z opowiadańBorowskiego.W obozach niesamowite pragnienie przeżyciapociąga za sobą walkę o pożywienie.Pragnienie zaspokojenia głodu stajesię przewodnią ideą człowieka zlagrowanego, czy złagrowanego (Innyświat Herlinga - Grudzińskiego, Jeden dzień IwanaDenisowicza Aleksandra Sołżenicyna.)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]